Wdrażanie mikropoświadczeń w Polsce wymaga prowadzenia równolegle wielu zaawansowanych prac dotyczących każdego aspektu tego zagadnienia. Opiniowanie wypracowanych standardów i rekomendacji dotyczących stosowania mikropoświadczeń, dyskusje na temat rozwiązań związanych z ich projektowaniem, opisywaniem, wydawaniem i zapewnianiem wiarygodności, a także wymiana doświadczeń oraz dzielenie się wiedzą to główne zadania Grupy Doradczej ds. Mikropoświadczeń, która została powołana pod koniec marca 2024 r. 

Mikropoświadczenia w Polsce

Mikropoświadczenia są z pewnością przyszłością edukacji i rynku pracy. Warto podkreślić, że wypracowywane przez Zespół IBE rozwiązania są na poziomie światowej awangardy. Jestem dumny, że wyznaczamy trendy w zakresie badań potrzeb użytkowników oraz wybranej technologii mikropoświadczeń – mówił podczas spotkania inaugurującego działalność Grupy Doradczej ds. Mikropoświadczeń dr Tomasz Gajderowicz, zastępca dyrektora Instytut Badań Edukacyjnych.

Odbyło się ono 26 marca w Warszawie i służyło wprowadzeniu uczestników w tematykę oraz uzgodnieniu kierunków jej prac w projekcie.

Tym, co czyni nasze polskie doświadczenia unikalnymi na skalę światową, jest kompleksowe podejście do projektu rozwijającego i pilotażowo wdrażającego mikropoświadczenia. To wspólne działania administracji publicznej, w tym wielu ministerstw, instytutów naukowych, czołowych uczelni, organizacji pracodawców i pracowników, NGOsów i firm komercyjnych. Na wyniki i wnioski z naszego projektu czeka wielu ekspertów na całym świecie, a my zrobimy wszystko, aby nie zawieść tych oczekiwań – deklarował Michał Nowakowski, lider projektu.

Dane z różnych krajów (OECD, 2023) pokazują, że osoby zdobywające poświadczenia za udział w krótkich programach edukacyjnych mają na rynku pracy większe szanse na uzyskanie zatrudnienia i mogą liczyć na wyższe zarobki. Warto przy tym zaznaczyć, że oprócz samego uczestnictwa w programach, ważne są:

● jakość oferty (np. objętość kursu, zaufana instytucja edukacyjna, która prowadzi program),
● dopasowanie do aktualnych potrzeb rynku pracy.

Mikropoświadczenia mogą wspierać uczących się w rozpoczęciu lub powrocie na studia. Udział w krótkich, certyfikowanych programach może zachęcić do skorzystania z oferty uczelni bez konieczności podejmowania długoterminowego zobowiązania w postaci kilkuletnich studiów.

Mikropoświadczenia wzbogacają ofertę kształcenia i certyfikacji umiejętności w edukacji średniej i wyższej, jak również w sektorze prywatnym – i w biznesie, i na rynku szkoleniowym. W metaforze „ekosystemu” mikropoświadczenia zajmują niezagospodarowaną niszę oraz wpisują się w cykl rozwoju umiejętności, ułatwiając ich etapowe rozwijanie i potwierdzanie, a także prezentowanie – podkreślił dr Wojciech Stęchły, główny ekspert ds. projektowania cyfrowych rozwiązań dla rozwoju umiejętności.

Walka o najwyższe standardy

Podczas drugiego spotkania Grupy Doradczej, które odbyło się 14 czerwca 2023 r., podjęto jeden z najważniejszych tematów dotyczących funkcjonowania mikropoświadczeń w Polsce. Mowa o wypracowaniu standardów ich stosowania w naszym kraju.

Nie istnieje jeden, ogólnoświatowy standard stosowania mikropoświadczeń. W krajach, w których już funkcjonują lub są rozwijane, w różny sposób się je projektuje, wydaje i w odmienny sposób zapewnia się ich wiarygodność. Różnice te wynikają z lokalnych kontekstów – różnic kulturowych, potrzeb użytkowników, specyfiki systemów edukacyjnych czy celów polityk publicznych. Tworząc standardy stosowania mikropoświadczeń w Polsce, przyglądamy się tym rozwiązaniom, aby inspirować się dobrymi praktykami, uczyć się na błędach oraz kształtować reguły, które będą dostosowane do potrzeb, celów i warunków, w jakich mikropoświadczenia mają wspierać osoby uczące się i rynek pracy w Polsce – wyjaśnił Wojciech Gola, ekspert kluczowy ds. projektowania rozwiązań cyfrowych.

Członkowie Grupy Doradczej wysłuchali prezentacji dotyczących przykładów stosowania mikropoświadczeń w innych państwach, a także zapoznali się z dotychczasowymi wynikami prac ekspertów projektu nad stworzeniem polskiego standardu. 

Standard opisywania mikropoświadczeń określa, jakie i w  jaki sposób podane informacje, są niezbędne, by zrozumiale, przejrzyście i możliwie wyczerpująco przedstawiać mikropoświadczenia. To, co wyróżnia nasze mikropoświadczenie od innych modeli stosowanych w Europie i na świecie, to szczególny sposób ujęcia kryteriów wydania mikropoświadczenia oraz zapewniania jakości. Nasza propozycja standardu jest zgodna ze wszystkimi europejskimi elementami opisu mikropoświadczenia ujętymi w Zaleceniu Rady UE, a także korzysta z dobrych praktyk krajowych i międzynarodowych – tłumaczyła Urszula Buchowicz, ekspertka ds. mikropoświadczeń.

Podczas spotkania zaprezentowano również rozwiązania technologiczne wdrażane i adaptowane w projekcie do wykorzystywania mikropoświadczeń. Grzegorz Tylek, ekspert ds. projektowania usług cyfrowych, przybliżył działanie aplikacji Odznaka+, która służy do wydawania i gromadzenia poświadczeń cyfrowych. 

Dalsze doskonalenie standardów

Zebranie uwag członków Grupy Doradczej oraz uczestników pilotażu pozwoliło ekspertom projektu na dalsze prace związane z doskonaleniem polskiego standardu mikropoświadczeń. Wprowadzone zmiany zostały zaprezentowane podczas kolejnego spotkania Grupy, 27 września 2024 r. Była to również okazja do podsumowania wyników pierwszej fazy pilotażu projektu, która zakończyła się stworzeniem przez uczestników mikropoświadczeń bazujących na opracowywanym standardzie. O swoich doświadczeniach z tej części pilotażu opowiedział Bogusław Dębski z Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Zapowiedziano też kolejną fazę pilotażu, do której dołączy kilkanaście nowych podmiotów.

Innowacje społeczne umożliwiają pilotażowe zweryfikowanie, czy dane rozwiązanie działa w praktyce. Z niecierpliwością czekamy na rezultaty drugiego etapu pilotażu w projekcie, cieszy nas zainteresowanie mikropoświadczeniami wyrażane zarówno przez firmy prywatne, jak i uczelnie. Kilkanaście nowych podmiotów będzie mogło sprawdzić, które z zaproponowanych przez IBE narzędzi zapewniania wiarygodności i jakości mikropoświadczeń w Polsce, jest najlepsze i co także ważne – najbardziej efektywne kosztowo. Opinia użytkowników systemu jest kluczowa dla powodzenia realizacji tego projektu – komentowała Dominika Tadla z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

Podczas spotkania przedstawiono również tymczasowy model danych aplikacji Odznaka+. Wyzwaniem była implementacja standardu mikropoświadczenia w modelu danych Open Badges 2.1 tak, by  już na wczesnym etapie udostępnić go do testów w aplikacji Odznaka+. Zgodnie z pierwotnymi założeniami miało się to stać dopiero w lutym 2025 r. 

Nasze mikropoświadczenie jest o około 60 proc. obszerniejsze od odznak Open Badges. Wymaga m.in. zawarcia elementów zapewniających jakość. Podjęliśmy się niemożliwego i w ciągu zaledwie dwóch miesięcy stworzyliśmy tymczasowy model danych i, co najważniejsze, MVP (tzw. minimalnie opłacalny produkt, czyli podstawowa wersja produktu, pozwalająca na udostępnianie go użytkownikom i zbieranie na jego temat opinii) docelowego rozwiązania tak, aby zarówno wydawcy, jak i posiadacze już teraz mogli cieszyć się wygodą tworzenia klas, przyznawania i przeglądania mikropoświadczeń. Wdrożenie właściwego modelu danych w lutym 2025 r. będzie dla naszych użytkowników niezauważalne – opowiadał Grzegorz Tylek, ekspert ds. projektowania usług cyfrowych.

W składzie Grupy Doradczej ds. Mikropoświadczeń znajdują się:

• Przedstawiciel Departamentu Kształcenia Ogólnego i Transformacji Cyfrowej, Ministerstwo Edukacji Narodowej
• Tomasz Chomicki, Sektorowa Rada ds. Kompetencji – Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo
• Bogusław Dębski, Sektorowa Rada ds. Kompetencji – Informatyka
• Michał Goszczyński, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
• Justyna John, Ministerstwo Cyfryzacji
• prof. dr hab. Andrzej Kraśniewski, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich
• Szymon Kurek, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
• Małgorzata Lelińska, Konfederacja Lewiatan
• Agnieszka Majcher-Teleon, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Krzysztof Stradomski, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych
• dr Robert Musiałkiewicz, Konferencja Rektorów Publicznych Uczelni Zawodowych
• Dominika Tadla, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej
• dr hab. Barbara Worek, Sektorowa Rada ds. Kompetencji – Usługi Rozwojowe