Nasz projekt prowadzony w Instytucie Badań Edukacyjnych to odpowiedź na ogólnoświatowe trendy technologiczno-edukacyjne i wynikające z nich zalecenia administracyjne wspólnoty europejskiej.

Czytaj dalej, a dowiesz się:

• Jakie są zalecenia Rady Unii Europejskiej dotyczące podejścia do mikropoświadczeń?
• Jak projekty prowadzone w IBE realizują te zalecenia?
• Jakie są cele projektu “Mikropoświadczenia – pilotaż nowego rozwiązania wspierającego uczenie się przez całe życie”?

Mikropoświadczenia jako odpowiedź na potrzeby uczących się całe życie

Koncepcja lifelong learning zakłada, że każda aktywność, którą podejmujemy, by zdobyć nową wiedzę czy umiejętności to uczenie się. Może się ono odbywać w dowolnym momencie naszego życia i obejmuje zarówno naszą edukację szkolną, jak i każdą inną działalność, która prowadzi do rozwoju. 

Według wyników badań Bilansu Kapitału Ludzkiego z 2022/2021 r. Polacy chcą rozwijać nowe umiejętności. Aktywność edukacyjna dorosłych dotyczyła aż 83% badanych przez PARP Polaków w wieku 25-64 lat. Deklarowali oni, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających badanie rozwijali swoje kompetencje, ucząc się zarówno w sposób formalny, pozaformalny, jak i nieformalny. Najwięcej dorosłych Polaków (71%) deklarowało, że rozwija swoje kompetencje w sposób nieformalny (zob. BKL 2021), czyli na kursach i szkoleniach służących najczęściej rozwojowi zawodowemu. Do uczestnictwa w nich w największym stopniu motywuje chęć rozwijania umiejętności potrzebnych w pracy. Na znaczenie tego czynnika jako głównej motywacji do rozwoju kompetencji zawodowych wskazało 64% Polaków, zaś blisko 20%z nich deklarowało wprost, że liczy na wzrost wynagrodzenia.  

Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy są zmieniające się warunki wykonywania zadań zawodowych w wielu profesjach. W latach 90. wiązało się to np. z komputeryzacją, obecnie z cyfryzacją. Ponadto technologie komputerowe coraz silniej wkraczają do takich branż, jak rolnictwo, budownictwo czy przemysł. Zmieniają się też przepisy w wielu branżach. Wszystko to wymaga uzupełniania kompetencji – tłumaczy dr Ziemowit Socha,  ekspert ds. mikropoświadczeń w projekcie “Mikropoświadczenia – pilotaż nowego rozwiązania wspierającego uczenie się przez całe życie”.

Mikropoświadczenia w projektach IBE

Trendy związane ze szkoleniem się, uzupełnianiem kompetencji, re-skillingiem czy up-skillingiem to z pewnością jedna z przesłanek skłaniających do zainteresowania się kwestią mikropoświadczeń. W nawiązaniu do tych trendów eksperci IBE zajęli się tematem potwierdzania/dokumentowania nowych osiągnięć i umiejętności w postaci cyfrowych mikropoświadczeń. W Instytucie stworzono aplikację Odznaka+, która służy do wydawania i zbierania cyfrowych odznak. Narzędzie powstało w ramach projektu wdrażającego Zintegrowany System Kwalifikacji. W raporcie “Zapotrzebowanie na cyfrowe poświadczenia w standardzie open badges”, podsumowującym projekt, zaprezentowano szereg wniosków. Wskazano m.in., że zdaniem badanych uczących się:

• cyfrowe odznaki wspierają elastyczność i adaptacyjność kadr gospodarki,
• istnieje szerokie spektrum osiągnięć, które mogą zostać poświadczone cyfrowymi odznakami,
• cyfrowe poświadczanie osiągnięć otwiera nowe możliwości oraz oferuje szereg korzyści zarówno osobom uczącym się i pracującym oraz podmiotom instytucjonalnym,
• kluczowe czynniki warunkujące zapotrzebowanie na cyfrowe odznaki to etapowość uczenia się i „dojrzałość cyfrowa” osób uczących się i pracujących oraz podmiotów instytucjonalnych.

W związku z tym eksperci IBE rekomendowali:

• stosowanie cyfrowych odznak we wspieraniu uczenia się poza systemem formalnym oraz poświadczaniu elementów kształcenia formalnego w ramach instytucji edukacyjnych,
• stosowanie cyfrowych odznak we wspieraniu biznesu i rozwoju kadr w przedsiębiorstwach,
• stosowanie cyfrowych odznak we wspieraniu i upowszechnianiu idei lifelong learning,
• wspieranie wdrażania i promocji cyfrowych odznak jako elementu transformacji cyfrowej organizacji.

Rozwiązanie związane z zaprezentowaniem aplikacji Odznaka+ spotkało się ze sporym zainteresowaniem i do pilotażu aplikacji weszło wiele podmiotów (uczelni, firm i organizacji pozarządowych) reprezentujących zarówno sektor publiczny, jak i prywatny. Między innymi dzięki temu IBE przygotował kolejny projekt, który skupia się wyłącznie na mikropoświadczeniach. Aplikacja Odznaka+ zostanie w nim dostosowana do wydawania cyfrowych mikropoświadczeń, które jeszcze lepiej odpowiadają na potrzeby współczesnego świata, również rynku pracy – komentuje dr Ziemowit Socha. 

Mikropoświadczenia jako oficjalna polityka UE

W 2022 roku w Zaleceniu Rady Unii Europejskiej zwrócono uwagę, że: “coraz większa liczba Europejczyków musi uaktualniać i doskonalić wiedzę, umiejętności i kompetencje, aby uzupeł­nić rozbieżności między efektami swojego kształcenia i szkolenia formalnego a potrzebami szybko zmieniającego się społeczeństwa i rynku pracy. Odbudowa po pandemii COVID-19 i transformacja ekologiczno-cyfrowa przyspieszyły tempo zmian w życiu, uczeniu się i pracy. (…) Jednym z głównych wyzwań, przed którymi stają europejskie przedsiębiorstwa i pracodawcy, jest niewystarczająca podaż odpowiednich umiejętności na unijnym rynku pracy. Pracownicy zaś mierzą się z bezprecedensowymi zmianami w sposobie organizacji pracy. W związku z transformacją ekologiczno-cyfrową zasadniczo zmieniają się też profile zadaniowe i wymagania dotyczące umiejętności”. 

Odpowiedzią na te wyzwania mają być mikropoświadczenia, które potwierdzają konkretne umiejętności zdobyte w wyniku niewielkiego nakładu uczenia się. Pozwalają one w sposób jednocześnie ukierunkowany i elastyczny zdobywać wiedzę potrzebną do tego, by właściwie reagować na przemiany zachodzące m.in. na rynku pracy. Przy tym nie zastępują tradycyjnych kwalifikacji, lecz je uzupełniają. 

W obliczu przemian technologicznych, rozwijających się potrzeb rozwojowo-szkoleniowych ludności i zmianie polityki UE IBE przedstawił projekt odpowiadający na te wyzwania po to, aby sprawdzić, czy w Polsce podobne podejście się przyjmie. A jeśli tak, to w jakim kształcie i zakresie powinno być ono wdrażane w polityce publicznej. 

Szukamy własnej drogi do tego, aby jak najlepiej połączyć potrzeby rynku pracy z możliwościami systemu oświaty i szerszego sektora edukacyjnego, a więc środowiska uczenia się przez całe życie (czyli firm szkoleniowych lub uczenia się w pracy). Chcemy sprawdzić, w jakich obszarach, branżach i z jakimi podmiotami warto tworzyć polskie mikropoświadczenia. Nie badamy jednak deklaratywnych opinii respondentów, lecz sprawdzamy realną gotowość różnych podmiotów do opracowywania swoich mikropoświadczeń – podsumowuje dr Ziemowit Socha.